Kính gửi quý vị trưởng thượng và quý anh chị con cóc cuối tuần.

Dạo:

      Lạnh lùng kiếm sĩ vung tay,
Xác người chỗi dậy, loay hoay trở về.

Cóc Thiền cuối tuần:



Âm Hán Việt:


         Hoạt Nhân Kiếm
Tuyết vũ miên miên chiết thụ chi,
An nhiên kiếm sĩ khán hàn thi.
Phong xuy tuấn lĩnh, tàn vân tán,
Nguyệt chiếu cô giang, lãnh vụ di.
Nhất kích, sư đầu tuy dị lạc,
Thiên niên, tổ ý hựu nan tri.
Kiếm mang thiểm thiểm xuyên thi cảnh,
Tử hán hồi sinh, tiệm tiệm ly.
         Trần Văn Lương



Dịch nghĩa:

             Kiếm cứu sống người  (1)

Mưa tuyết liên miên làm gãy cành cây,
Kiếm sĩ bình thản đứng nhìn cái xác chết lạnh.
Gió thổi qua đỉnh núi cao, làm tan đi đám mây tàn,
Trăng chiếu trên giòng sông cô độc, sương lạnh đầy khắp.
Một nhát kiếm, đầu của thầy tuy dễ rụng, (2)
(Nhưng) ngàn năm, ý của Tổ sư vẫn khó biết được. (3)
Mũi kiếm lóe lên xuyên qua cổ họng xác chết,
Kẻ chết (bỗng) sống lại, chầm chậm rời đi (4).



Ghi chú:



(1)  Bích Nham Lục, tắc 12 : Động Sơn Tam Cân

Lời Thùy của Viên Ngộ :
      Đao giết người, kiếm cứu sống người. Đó là phong quy của thượng cổ và cũng là điều quan yếu của ngày nay. Nếu luận về giết thì không tổn hại đến một sợi lông. Nếu luận về cứu thì phải tan thây mất mạng. Vì thế nên có lời: Con đường đi lên, ngàn thánh không truyền, người học mỏi mệt như con vượn đuổi bắt bóng. Vậy hãy nói: Nếu đã là không truyền thì tại sao lại có lắm công án nhì nhằng như thế này? Người mắt sáng hãy thử nêu lên xem.



(2)   
       i)  Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Nham Đầu Toàn Khoát Thiền Sư

Sư  (Nham Đầu) hỏi tăng :
  - Từ đâu đến?
Tăng đáp:
  - Tây Kinh.
Sư hỏi:
  - Sau loạn Hoàng Sào, còn thu được kiếm không?
Tăng đáp:
  - Thu được.
Sư đưa đầu ra phía trước nói:
  - Đây!
Tăng nói:
  -  Đầu Thầy rụng rồi!
Sư cười ha hả.
Ông tăng này sau đến Tuyết Phong. Tuyết Phong hỏi:
  - Từ đâu đến?
Tăng đáp:
  - Từ Nham Đầu đến.
Tuyết Phong hỏi:
  - Nham Đầu nói gì?
Tăng kể lại những câu vấn đáp cũ.
Tuyết Phong bèn đánh cho 30 gậy và đuổi ra.


       ii)  Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Đức Sơn Tuyên Giám Thiền Sư

Long Nha hỏi Sư (Đức Sơn) :
  - Khi người học mang kiếm Mạc Da tới để lấy đầu Thầy thì làm sao?
Sư đưa đầu ra phía trước nói:
  - Đây!
Long Nha nói :
  - Đầu rụng rồi!
Sư cười ha hả.
Long Nha sau đến Động Sơn, kể lại chuyện trên. Động Sơn hỏi:
  - Đức Sơn nói gì?
Long Nha đáp:
  - Đức Sơn không có lời gì cả.
Động Sơn bảo:
  - Đừng nói là không có lời gì, hãy đem cái đầu đã rụng của Đức Sơn cho lão tăng xem.
Long Nha chợt tỉnh ngộ, bèn làm lễ sám hối.
Có một ông tăng khác kể lại với Sư (Đức Sơn), Sư bảo:
  - Cái lão già Động Sơn không biết tốt xấu. Cái gã này chết đã lâu, cứu lại mà làm gì.


(3)  Một câu hỏi rất được hay dùng trong các cuộc vấn đáp về Thiền là:
    - Ý của Tổ sư từ Tây sang là gì ?  (Như hà thị Tổ sư Tây lai ý? )



(4)  Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Nham Đầu Toàn Khoát Thiền Sư

Có một ông tăng từ Thiền hội của Giáp Sơn đến Thạch Sương. Vừa bước qua cửa, ông tăng bèn nói:
  - Không xét  (Bất thẩm)!
Thạch Sương bảo:
  - Không việc gì phải thế, xà lê!
Tăng nói:
  - Thế thì trân trọng!

Ông tăng lại đến Sư (Nham Đầu), cũng như trước nói:
  - Không xét  (Bất thẩm)!
Sư chỉ hư một tiếng.
Tăng nói:
  - Thế thì trân trọng!
Và quay đầu ra đi. Sư bảo:
  - Tuy là hậu sinh, nhưng cũng đảm đương được.

Ông tăng trở về kể lại mọi sự cho Giáp Sơn.
Giáp Sơn thượng đường nói:
  - Ông tăng vừa về từ Nham Đầu và Thạch Sương đâu, xin ra đây nói chuyện.
Ông tăng kể lại tất cả.
Giáp Sơn hỏi:
  - Đại chúng có hiểu không?
Trong chúng không ai trả lời.
Giáp Sơn nói:
  - Nếu không ai nói được thì sư núi này chẳng tiếc đôi lông mày mà nói vậy!
Bèn tiếp:
  - Thạch Sương có đao giết người, nhưng không có kiếm cứu người. Nham Đầu vừa có đao giết người vừa có kiếm cứu người.



Phỏng dịch thơ:

               Kiếm Cứu Người

Mưa tuyết nặng, bóng cây già ngã quỵ,
Nhìn xác người, kiếm sĩ vẫn bình tâm.
Gió non cao về quét sạch phù vân,
Bóng trăng lạnh, sương đêm dầm ướt đẫm.

Câu thưa hỏi, đầu thầy rơi mấy bận,
Ý Tổ sư, tường tận có mấy ai.
Ánh kiếm bay xuyên thấu cổ thi hài,
Xác sống dậy, loay hoay rời chốn cũ.
                    Trần Văn Lương
                        Cali, 1/2011

Lời bàn của Phi Dã Thiền Sư :
        Đẹp thay tấm lòng từ bi tha thiết như lão bà của Nham Đầu!
        Đao giết người, kiếm cứu người. Hừm, nhưng cứu để làm gì?
        Hỡi ơi! Lão tăng tội lỗi.

Đặng-Mỹ wrote on 20. Jan 2011 , 19:42:



Chị Đặng Mỹ mến,

Các Thiền Sư bảo rằng nếu mình giảng hay nói điều gì sai với chánh pháp làm nghẽn lối giác ngộ của người nghe thì lông mày của mình sẽ bị rụng hết.

Xin kể chị nghe một công án Thiền liên quan đến cái lông mày này. Đây là công án thứ 8 trong Bích Nham Lục, bản dịch của Thiền Sư Mãn Giác:


                  TẮC THỨ TÁM

          THÚY NHAM DẠY ĐỒ CHÚNG CUỐI HẠ

THÙY:
Nếu ông hiểu được ông có thể sử dụng nó trên đường, tựa như rồng gặp nước, cọp trên núi. Nếu không hiểu được, sự thật công ước vẫn áp đảo ông, ông giống như con dê non húc rào, kẻ ngổi gốc cây đợi thỏ. Có lúc một câu như sư tử ngồi xỗm, có lúc một câu như Kim Cương Bảo Vương Kiếm. Có lúc một câu làm hết người trong thiên hạ líu lưỡi, có lúc một câu như đuổi theo sóng cả. Nếu đã có thể sử dụng được nó trên con đường, thì khi gặp được tri âm ông biết phân biệt được cơ hội thích hợp, phân biệt được đúng với sai, và cùng chứng minh cho nhau. Ở chổ mà sự thật công ước áp đảo, với một con mắt, ông có thể cắt đứt hết mười phương, đứng sừng sững như đỉnh núi ngàn trượng.

Cho nên có câu nói, “Đại dụng hiện tiền, không còn qui tắc.” Có lúc coi một cọng cỏ như thân vàng mười sáu trượng (của Phật), có lúc coi thân vàng mười sáu trượng như một cọng cỏ. Thử nói xem bằng vào nguyên lý nào mà nói như thế? Xin thử nêu ra đây.

CỬ:
Cuối mùa kiết hạ Thúy Nham dạy chúng rằng, “ Cả một mùa hạ Thuý Nham đã nói chuyện với các huynh đệ. Thử nhìn xem lông mày của Thúy Nham có còn không?” Bảo Phúc nói, “ Kẻ làm giặc tâm trống không.” Trường khánh nói, “ Sinh”. Vân Môn nói, “Quan”.

BÌNH:
Người xưa học đạo sáng tham thiền chiều hỏi han, không có lúc nào là gián đoạn. Đến cuối hạ Thúy Nham lại dạy chúng như thế, song không khỏi quá đơn độc lừng lững. Quả là kinh thiên động địa. Thử nói xem, cả một kho lớn giáo lý, năm ngàn bốn mươi tám quyển, dù là nói tâm dạy tính, nói đốn nói tiệm, song có việc như vầy chăng? Một là vì nhân duyên thời tiết, song Thúy Nham quả thực là kỳ đặc. Coi thầy ta ăn nói như thế, thử nói xem ý của thầy ta cốt yếu là như thế nào? Cổ nhân đã buông một lưỡi câu, không  bao giờ là hư giả cả. Luôn luôn có lý do để làm lợi cho người khác. Người ta phần đông hiểu lầm nói, “ Thanh thiên bạch nhật, Thúy Nham nói những lời không đâu vào đâu, không có chuyện gì lại vẽ chuyện. Cuối hạ lại tự trách lỗi lầm của mình, để khỏi bị người khác kiểm thảo.” May mà những lời này chẳng có gì đúng sự thật. Thứ kiến giải này đúng là diệt hết giòng giống Phật. Các bậc tông sư suốt các thời đại ra mặt với đời nếu không để dạy thiên hà thì hóa ra thành vô ích cả. Với mục đích gì? Đến mức này mà thấy rõ được thì mới biết rằng cỏ nhân quả là có cái khả năng đắt trâu của thợ cầy, đoạt cơm của kẻ đói. Người đời nay mỗi khi bị hỏi, bèn lo nhai nghiến chữ nghĩa, vin vào lông mày của Thuý Nham. Nhìn xem những người trong nhà của thầy ta hiểu ngay đường đi nước bước của Thúy Nham, thiên biến vạn hóa, chi li rườm rà, bất cứ chỗ nào họ cũng có chổ xuất thân cả. Cho nên họ mới có thể xướng họa như thế với Thúy Nham. Nếu như những lời của Thúy Nham không có gì là đăc biệt, thì việc gì mà Vân Môn, Bảo Phúc, Trường Khánh ba người phải ào ào xướng họa với thầy ta như thế?

Trường Khánh nói, “ Kẻ làm giặc tâm trống không? Chỉ lời nói này thôi mà sau này đã gây ra biết bao nhiêu là giải thích theo tri thức cảm quan! Thử nói xem ý của Bảo Phúc là như thế nào? Kỵ nhất là đừng dựa vào ngôn ngữ để tìm ra ý của vị cổ nhân này. Nếu như ông toan đưa ra kiến giải thoe tri thức cảm quan hay định khái niệm hóa, Bảo Phúc sẽ móc mắt ông ra. Đâu có ai biết rằng lúc Bảo Phúc nói ra một “ chuyển ngữ”, là đã cắt đứt mất dấu chân của Thúy Nham rồi.

Trường Khánh nói, “ Sinh”. Thiên hạ thường nói rằng thầy ta theo gót của Thúy Nham, cho nên mới nói “sinh”. May mà điều này chẳng đúng chút nào. Đâu có ai biết  rằng lúc Trường Khánh nói “sinh” là thầy ta đưa ra kiến giải của riêng mình. Người nào cũng có chỗ xuất thân của mình cả. Nhưng mà tôi muốn hỏi ông, chỗ nào là chỗ sinh? Ginốg như thể là đối diện với một tay thành thạo đang múa Kim Cương Bảo Kiếm. Ai có khả năng phá được các kiến giải thông thường, cắt đứt được được mất thị phi, mới có thể thấy được cái chỗ mà Trường Khánh xướng họa với Thúy Nham.

Vân Môn nói, “ Quan” Quả thật là đặc sắc, có điều hơi khó tham thấu. Vân Môn thường dùng phương pháp một chữ Thiền mà dạy người ta, tuy rằng trong một chữ gom đủ cả ba câu. Thử nhìn cách thù xướng đối biện của vị cổ nhân này xem, quả nhiên là khác xa với người thời buổi này. Đây mới đúng là cách để nói ra một câu. Tuy rằng Vân Môn nói như thế, song ý của thầy ta quyết không phải là ở đây. Đã không ở đây, thì thử nió xem là ở đâu? Nếu như ông là một người mắt sáng,c ó khả năng chiếu cả trời đất, thì phải lung linh cả tám hướng chứ. Tuyết Đậu xỏ chữ “quan” của Vân Môn cùng với những lời của ba vị kia thành một chuỗi mà tụng ra.


TỤNG:

Thúy Nham dạy chúng,

Ngàn xưa không đáp.

Chữ “quan” họa lại,

Mất tền thêm tôi.

Bảo Phúc hom hem

Uyển chuyển khó được.

Thúy Nham lăng xăng,

Rõ ràng lạ giặc.

Ngọc trắng không vết,

Ai biết thật giả?

Trường Khánh biết rõ,

Lông mày mọc dài.


BÌNH:
Nếu như Tuyết Đậu mà không từ bi như thế, tụng ta cho người khác thấy, thì làm sao được gọi là thiện tri thức? Cổ nhân hành xử như vậy , nhất nhất đều là cực chẳng đã. Người học Thiền sau này thường hay bám víu vào ngôn ngữ, sinh ra kiến giải theo tri thức cảm quan, cho nên mới không thấy được ý của cổ nhân. Nếu như có một người hốt nhiên bước ra, lật đổ giường Thiền, hét tan đại chúng, mình cũng chẳng trách hắn được.Dù là thế đi nữa, cũng cứ phải thực sự đạt đến mức độ này mới được.

Khi Tuyết Đậu nói, “Ngàn xưa không đáp”, thầy ta chỉ muốn nói rằng nhìn xem lông mày của Thuý Nham có còn đó không. Có cái gì là đặc sắc đâu mà bảo là xưa nay không ai đáp được? Phải biết rằng cổ nhân mỗi khi thốt ra một lời hay nửa câu tuyệt nhiên không bao giờ sơ hốt đâu…Phải có đôi mắt nhìn rõ càn khôn mới có thể hiểu nổi. Tuyết Đậu nói ra một lời hay nửa câu, giống như Kim Cương Bảo Kiếm, như sư tử ngồi xổm trên mặt đất như lửa tóe ra từ đá lửa, như điện sấm sét. Nếu như không có mắt trên đỉnh đầu, làm sao mà thầy ta có thể thấy được cái cốt yếu của lời nói của Thúy Nham? Lời dạy của Thúy Nham đúng là xưa nay không ai đối đáp được. Còn hơn cả gậy của Đức Sơn và tiếng hét của Lâm Tế. Thử hỏi xem, chỗ vì người của Tuyết Đậu là ở chỗ nào? Ông hiểu câu nói, “ ngàn xưa không đáp” này của Tuyết Đậu như thế nào?

“Chữ quan” họa lại, mất tiền thêm tội,” có nghĩa là gì? Dù cho ông có đôi mắt nhìn thấu quan này đi nữa, đến chỗ này ông cũng cứ phải trân trọng mới được. Thử nói xem, Thúy Nham mất tiền thêm tội hay là Vân Môn mất tiền thêm tội? Nếu như ông nhìn thấu được, tôi chịu ông là người có mắt đó.

“Bảo Phúc hom hem, uyển chuyển khó được. Phải chăng thầy ta hạ thấp mình? Nâng cao cổ nhân? Thử nói xem, Bảo Phúc hạ thấp chỗ nào nâng cao chỗ nào?” Thúy Nham lăng xăng, rõ ràng là giặc.” Thử nói xem thầy ta trộm cái gì mà Tuyết Đậu lại gọi Thầy ta là giặc? Tránh đừng có để bị lời lẽ của thầy ta ràng buộc. Đến mức độ này phải có khả năng riêng của mình thì mới được.

“Ngọc trắng không vết.” Tuyết Đậu tụng Thúy Nham giống như ngọc trắng không có chút tì vết. “ Ai biết thật giả?” Có thể nói là rất có ít người phân biết được.Tuyết Đậu đại tài cho nên mới xâu từ đầu tới đuôi thành một chuỗi được. Mãi tới khúc cuối mói nói, “ Trường Khánh biết rõ, lông mày mọc dài.” Thử nói xem mọc ở chỗ nào? Mau tìm thử xem!

Đặng-Mỹ wrote on 25. Jan 2011 , 00:23:


Chị Đặng Mỹ ui,
Tôi cũng vậy, mà lại còn tệ hơn vì quên đeo hearing aid 
L

Đặng-Mỹ wrote on 01. Feb 2011 , 07:29:


Chị Đặng Mỹ ui,

Tôi đeo đủ thứ máy thành ra bây giờ không biết mình là người hay là máy nữa.
Bắt chước lời ông thánh Paul bên Thiên Chúa Giáo : "Tôi sống, không phải là tôi sống mà chính là máy sống trong tôi !" 

Chúc chị và gia đình năm mới an vui.
L

Anh Lương ơi, thấy anh "on line", chạy vào chúc Tết anh đây.  HMN chúc anh và gia đình một năm Tân Mão an khang thịnh vượng, sức khoẻ dồi dào và vạn sự như ý ạ.
HMN

Hoạ Mi Nâu wrote on 02. Feb 2011 , 21:34:


Cám ơn HMN. Mến chúc HMN một năm mới được vạn an và đạt được tất cả những gì mình mong muốn.
L

My kính chúc anh chị năm con mèo TUYỆT CÚ MÈO ạ