Kính gửi quý anh chị con cóc cuối tuần.

Dạo:
      Chim già vực thẳm loay hoay,
Chặt xong đôi cánh, nhẹ bay lên trời.


Cóc cuối tuần:




Âm Hán Việt:


      Đoạn Dực Cao Phi

Khê bàng muộn muộn bác kim điêu,
Dực triển, bất năng quá tiểu kiều.
Thủy tĩnh, phong đình, sương lãnh lãnh,
Sơn huyền, nguyệt ẩn, mộc phiêu phiêu.
Yêu văn bán kệ, cam vong mệnh,
Dục giáo quần sinh, cảm sát miêu.
Nhất thiểm đao quang, song dực đoạn,
Tàn điêu đại khiếu nhập vân tiêu.
               Trần Văn Lương



Dịch nghĩa:

            Chặt Cánh Bay Cao

Bên khe nước, con chim điêu vàng phiền muộn giậm chân,
(Vì) cánh đã giương mà không (bay) qua được cái cầu nhỏ.
Nước yên, gió ngừng, sương lạnh lẽo,
Núi đen, trăng lặn, mưa phùn nhè nhẹ bay.
Mong nghe nửa bài kệ đành chịu mất mạng (1)
Muốn dạy dỗ chúng sinh, (nên) dũng cảm giết mèo. (2)
Một ánh đao lóe lên, hai cánh bị chặt đứt,
Con chim điêu tàn tật thét vang bay vào trời cao.  (3)



Ghi chú:


(1)  Thiền Luận, quyển Thượng,  (D.T. Suzuki, Trúc Thiên dịch), lời chú thích về truyền thuyết kể rằng trong một tiền kiếp, Phật đã hy sinh thân mình để được nghe hết một bài kệ về chánh pháp:

"
    Kinh Đại Bát Niết Bàn:  Quỷ la sát đọc cho Phật nghe hai câu kệ: "Chư hành vô thường, thị sanh diệt pháp". Phật xin nghe thêm hai câu chót, quỷ ra điều kiện nghe rồi phải hiến thân cho quỷ ăn thịt. Phật nhận lời. Quỷ đọc tiếp: "sinh diệt diệt dĩ, tịch diệt vi lạc". Phật nghe xong từ cây cao rơi xuống miệng quỷ. Giai thoại này trong Phật giáo gọi là "Tuyết Sơn bán kệ"
"

Phỏng dịch bài kệ:

   Các hành (hiện tượng) đều vô thường,
   Đó là pháp sanh diệt (có sanh và có diệt).
   Khi sanh và diệt đều hết,
   Thì sự tịch diệt đó là niềm an lạc.

(2)    Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 3, truyện Nam Tuyền Phổ Nguyện Thiền Sư.

    Chúng tăng ở hai nhà Đông Tây giành nhau con mèo,  Sư (Nam Tuyền) gặp bèn bảo:
       - Nói được một câu thì sẽ tha con mèo, nói không được thì con mèo sẽ bị chém.
    Chúng không ai đáp được, Sư bèn chém con mèo.
    Triệu Châu ở ngoài về, Sư kể lại câu chuyện. Triệu Châu bèn cổi giày đội lên đầu và đi ra.
    Sư bảo:
       - Phải chi có ngươi thì đã cứu được con mèo.

(3) Bích Nham Lục

       i) Tắc 19, Câu Chi Nhất Chỉ

Cử:
         Hòa thượng Câu Chi, mỗi khi có ai hỏi pháp, chỉ giơ một ngón tay lên.

Trích lời Bình của Viên Ngộ:

...
        Trong am của Câu Chi có một đồng tử. Khi ra ngoài bị người hỏi: "Hòa thượng bình thường dùng pháp gì dạy người?" thì đồng tử  (bắt chước Sư) giơ ngón tay lên, sau đó về kể lại cho Sư nghe. Sư bèn lấy dao chặt đứt ngón tay của đồng tử. Đồng tử la hét chạy đi. Sư lên tiếng gọi. Đồng tử quay đầu lại, Sư giơ ngón tay lên, đồng tử chợt ngay đó thấu hiểu.


      ii)  Tắc 6, Vân Môn Hảo Nhật

Trích lời Bình của Viên Ngộ:

...
       Vân Môn Đại Sư đến tham kiến Mục Châu. Cơ phong của Mục Châu như máy quay điện cuốn, rất khó mà nắm được. Thường lúc tiếp người, cửa vừa mới mở thì Mục Châu đã nắm cứng người ta và bảo: Nói, nói! Khách còn ngần ngừ thì Mục Châu tống ra cửa và bảo: Đồ vô dụng (nguyên chữ dùng: cái dùi xoáy thời nhà Tần). 
      Vân Môn đến lần thứ 3 mới dám gõ cửa.
      Mục Châu hỏi: Ai ?
      Vân Môn đáp: Văn Yển!  (tên của Vân Môn).
      Cửa vừa mở, Vân Môn vội lách vào. Mục Châu nắm lại bảo: Nói, nói!
      Vân Môn ngần ngừ liền bị tống ra ngoài, nhưng một chân còn kẹt trong cửa. Mục Châu đóng sập cửa lại làm gãy chân Vân Môn. Vân Môn đau quá la lên, và bỗng nhiên đại ngộ.


     iii) Tắc 41 , Triệu Châu Vấn Tử

Cử:
         Triệu Châu hỏi Đầu Tử: " Kẻ đã chết thật rồi lúc sống lại thì như thế nào?"
         Đầu Tử nói: " Không được đi đêm, đợi sáng hãy tới."


Trích lời Bình của Viên Ngộ:
...
        Đối với người đã chết rồi thì không có Phật pháp đạo lý, huyền diệu, được mất, phải trái, dài ngắn gì cả. Đến chỗ này rồi thì cứ như thế mà ngưng nghỉ. Cổ nhân bảo: "Đất bằng người chết vô số, vượt qua rừng gai góc mới là hảo thủ, phải thấu qua bên kia mới được." Tuy vậy, người bây giờ đạt đến chỗ này cũng đã là khó.
      Nếu vẫn như cũ, có chỗ dựa, có kiến giải, có đạo lý, thì chẳng có gì nhằm nhò cả. Triết Hòa Thượng gọi đó là cái thấy không thuần. Ngũ Tổ bảo: "Mạng căn chưa dứt, phải chết đi một lần rồi sống lại mới được." Há không thấy Triết Giang Vĩnh Quang  nói:  "Ngôn phong mà sai thì xa nhà cả vạn dặm. Phải vực thẳm buông tay, dám tự mình gánh vác, chết đi sống lại, không ai lừa dối mình được (*), cái yếu chỉ phi thường này làm sao tìm được?"

(*) Nguyên tác bằng Hán văn: Huyền nhai tát thủ, tự khẳng thừa đương, tuyệt hậu tái tô, khi quân bất đắc (懸崖撒手，自肯承當，絕後再蘇，欺君不得)


Phỏng dịch thơ:

         Chặt Cánh Bay Cao

Nhọc nhằn vỗ cánh chỉ hoài hơi,
Bên suối, chim quay quắt rã rời.
Sóng lặng, gió ngừng, sương lạnh rắc,
Non chìm, trăng tắt, nước buồn rơi.
Quên mình, dũng cảm truy cầu kệ,
Giết vật, từ bi tế độ người.
Một ánh đao ngời, đôi cánh đứt,
Bóng chim vun vút rẽ mây trời.
               Trần Văn Lương
                   Cali, 8/2011


Lời bàn của Phi Dã Thiền Sư:
      Chặt cánh rồi mới bay được ư ? Chết rồi mới sống được ư ?
      Vực thẳm buông tay, chết đi sống lại, hỏi có được mấy ai?
      Đến điền địa này rồi thì lão tăng hoàn toàn mù tịt, hỡi ơi!

Kính gửi đến quý anh chị con cóc cuối tuần.

Dạo:
    Trách ai lỡ gọi thu về,
Lê thê sắc lá, não nề tiếng đêm.



Cóc cuối tuần:


      

Rừng quen nếp cũ gọi thu về,
Rặng lá say màu đứng ủ ê.
Khói rách não nề ôm gió muộn,
Nắng già luộm thuộm quét đường quê.

Bóng vạc lê thê ngược bước chiều,
Nát lòng bỏ lại mái nhà xiêu.
Cố quận tiêu điều, cây đổi gốc,
Trằn trọc đêm mơ một bóng diều.

Dập dìu đất lạ ánh sao rơi,
Tóc trắng lơ ngơ chặng cuối đời.
Lếch thếch lưng đồi, trăng lấm bụi,
Sương ngàn lủi thủi bám ngày rơi.

Đốm lửa trên môi tắt vội vàng,
Nỗi buồn biệt xứ mãi mênh mang.
Lang thang gót giẫm màu hoa rụng,
Tiếc nuối chi chăng cũng lỡ làng.

Kiến vàng mất tổ lụy mo cau,
Quay quắt chia nhau một mảnh sầu.
Ngắm lá thay màu, tim quặn thắt,
Đêm dài siết chặt khối buồn nâu.

Phượng đỏ năm nao đã nhạt dần,
Đất người, hoa tím lót mềm chân.
Ngại ngần kỷ niệm tìm nơi ẩn,
Một trận Ngâu xưa tạnh mấy lần.

Âm thầm cánh nhạn trốn ra khơi,
Từng chuỗi hoàng hôn vắng tiếng cười.
Chim chết theo người, ai có biết,
Trên bờ ly biệt máu còn tươi.

Dăm bóng ma trơi nổi vật vờ,
Lời kinh đưa tiễn trổi vu vơ.
Nấm mồ đắp vội chờ nhang khói,
Le lói trong mây đốm nguyệt mờ.

Thẫn thờ thao thức đợi chiêm bao,
Chăn gối nhăn nheo cất tiếng gào.
Mộng ước nôn nao chèn giấc ngủ,
Đêm dài lệ đỏ, mắt xanh xao.

Quạ lẻ cây cao cất tiếng sầu,
Nghẹn ngào lá đáp lại từng câu.
Nhịp cầu sớm gãy ngày chia cách,
Lữ khách trăm năm lỡ chuyến tàu.

Dàu dàu cỏ dại ngóng sương sa,
Hiu hắt thôn khuya một tiếng gà.
Côi cút trăng tà soi giếng cạn,
Chim trời thiếu bạn ngại đường xa.

Biển động, hồn ma cũ nhấp nhô,
Ngậm ngùi quê mẹ biết nơi mô.
Thân cô, thế bạc, thôi đành mặc,
Dằng dặc bao năm chẳng nấm mồ.

Cây khô trần trụi đứng ê chề,
Nhìn xác lá vàng, tỉnh giấc mê.
Đêm tối rầm rì câu sám hối,
Ăn năn trót lỡ gọi thu về.
         Trần Văn Lương
            Cali, 10/2011

Kính thưa Chị,
Em cám ơn Chị rất nhiều.
Chị đã cho em tập thơ của Cụ Kỉnh Chỉ cách đây mấy năm, và em đã đọc, rất thích và rất kính phục Cụ. Em cũng học được nhiều điều khi đọc tập thơ của Cụ cùng các bài xướng hoạ của các cụ khác (cũng vào hàng Thái Sơn Bắc Đẩu như cụ Ưng Bình v.v...)
Khách quan mà nói, em sợ là em chưa đáng là học trò của Cụ, làm sao dám viết bài giới thiệu này nọ. Dù sao em cũng rất vinh hạnh khi được Chị nghĩ đến như vậy.
Em kính chúc anh Khang và Chị luôn an vui.
Kính,
Em,
Lương

Kính gửi quý vị trưởng thượng và quý anh chị con cóc cuối tuần.


Dạo:
    Bao năm giông gió miệt mài,
Người ra đi chẳng còn ai trở về.



Cóc cuối tuần:




   

冬 蝶

Âm Hán Việt:


        Đông Điệp

Đông lâm diệp cửu tàn,
Bách điệp việt hàn quan.
Viễn lộ đa phong vũ,
Xuân lai, một nhất hoàn.
      Trần Văn Lương


Dịch nghĩa:

          Bướm Mùa Đông
Rừng mùa Đông lá đã héo tàn từ lâu,
Hàng trăm con bướm vượt qua cửa ải lạnh.
Đường xa nhiều mưa gió,
Xuân đến, chẳng có một con nào (sống sót) trở lại.




Phỏng dịch thơ:

                Bướm Đông

       Rừng Đông lá trọn héo vàng,
Trăm con bướm nhỏ bàng hoàng xa quê.
       Dặm trường giông gió lê thê,
Còn ai sống sót trở về ngày Xuân !
                  Trần Văn Lương
                    Cali, 11/2011


Lời bàn của Phi Dã Thiền Sư :
         Ra đi hàng trăm, nhưng chẳng còn ai sống sót để trở về khi mùa Xuân tới.
        Than ôi! Thương thay đàn bướm Việt!

Kính thưa Chị,
Em cám ơn Chị rất nhiều đã luôn ủng hộ và khuyến khích em. Em xin nhận lời khen của Chị với lòng tri ân của một đứa em.
Em hy vọng sẽ mãi không làm Chị thất vọng.
Kính,
Lương