Xuân về - Chút vui buồn bên trời viễn xứ
Kiên Giang Tiểu ThưLật bật mà một năm vèo trôi qua thật nhanh . Tết lại đến nữa rồi . Với Kiên Giang Tiểu Thư tui thì buổi chiều 30 Tết có thể nói là buổi chiều thê lương , buồn tẻ nhất trong đời kẻ tha hương . Như cái ông nhà thơ Chế Lan Viên đã viết :
Tôi có chờ đâu có đợi đâu
Mong chi xuân đến gợi thêm sầu
Hỏng biết cái ông nhà thơ nầy có tha hương lưu lạc quê người như tui không mà mấy câu thơ nầy tui đã nghe từ ngày nhỏ đi học mà sao bây giờ đọc lại nó hợp với tâm trạng của tui quá .Tui đã có bao nhiêu buổi chiều cuối năm như thế nầy từ ngày "bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa" .
Mới đó mà đã hơn 27 năm qua . Xứ người. Tết đến . Mà có thấy xuân về chi đâu .Ngoài trời lạnh căm căm . Tuyết trắng xóa cả đất trời . Từ sáng tới giờ tuyết đổ không ngừng . Bên song cửa sổ tui cứ đưa mắt ngó trời ngó đất , rồi nước mắt giọt ngắn , giọt dài tuôn tràn . Đất khách . Buổi chiều cuối năm hiu quạnh khôn cùng .
Trên bàn thờ mâm cơm cúng rước ông bà về ăn Tết vẫn còn đó . Có thiếu thứ nào đâu . Từ đĩa thịt ba rọi kho với trứng bên cạnh dĩa củ kiệu trắng phau , dĩa dưa cải vàng tươi , dòn khấu , cùng dưa giá trắng nõn nà cọng nào cọng nấy mơn mởn thấy mà thương . Kia là tô canh khổ qua nhồi thịt với chả cá Gold eye ( cá nầy thịt dai như cá thát lát bên nhà vậy đó) cho tới gà tiềm với hạt sen , củ năng , đậu phọng , bạch quả cùng trứng cút . Nọ là cái thố bún thang của ông người dưng khác họ Bắc Kỳ tui với những viên mộc tròn tròn xinh xắn nổi bên cạnh những lát chả chiên vàng ươm cắt trải đều chung quanh những cọng trứng chiên thả bềnh bồng trên lớp bún tàu trắng ngần , được điểm tô bằng những nhánh ngò xanh mướt . Rồi nào là giò thủ , món ruột của ổng đó nghe . Ổng hì hục làm mình ên hồi đêm qua . Từng khoanh giò vân hồng của thịt , vân trắng của lỗ tai heo xen kẽ, xoắn xít vào nhau được cắt ra bày trên chiếc đĩa sứ màu xanh cẩm thạch trông lịch sự hết biết. Còn chả giò của con gái tui nữa . Con nhỏ coi dậy mà khéo ghê , cuốn nào cuốn nấy nó cuốn nho nhỏ xinh xinh bằng chang nhau . Còn bánh Tét bánh chưng của tui nữa chớ và đĩa ngũ quả lóng lánh đủ màu đủ sắc …
Ông Bắc Kỳ người dưng cứ phàn nàn về cái món khổ qua của tui . Ổng rên rỉ "Giời ơi cái món gì đắng chết được mà đầu năm đầu tháng lại cúng , lại ăn . . Nghe tới cái tên khổ quá là đã sợ" . Ổng cứ cự nự, nằng nặc đòi bỏ cái món nầy trong mâm cỗ cúng của tui . Làm sao mà bỏ cho được . Ổng là dân Bắc Kỳ ổng có biết gì về cái món canh khổ qua của người miền Nam tui . Khổ qua của người ta mà tự nhiên ổng đổi thành khổ quá rồi ổng scare mình ên mới là mắc cười .
Ổng thử đi một vòng các tỉnh miền Tây của tui vào dịp Tết thì ổng mới biết gia đình nào cũng đều có món canh khổ qua trong mâm cỗ Tết . Đầu năm phải cúng món nầy để cầu nguyện cho mọi khổ đau đều qua đi trong năm mới. Cái sự tích nó là như vậy . Tui giải thích như thế mà không biết ổng có chịu nghe không mà cứ cười cười . Tui tức quá tui nói còn cái món bún thang của ông nó mới là kỳ cục . Ông bày đặt cho nó cái tên là bún thang rồi cúng để cầu lên chức lên lương phải không vì ổng giải nghĩa cho tui nghe "thang đây là thang danh vọng , chứ không phải là than vãn , than đước …" . Tui thấy gọi canh bún tàu là hợp lý nhất . Tui không hiểu tại sao có cái chữ thang so weird đó Ổng giải thích tui thấy không có make sense chút nào hết á.
Rốt cuộc tui với ổng không ai nhường ai và để đề huề , mâm cỗ cúng mỗi năm món Nam , món Bắc cái nào cũng có ,chan hòa tình Bắc duyên Nam mà. Nhưng rồi dần dà ổng đã bắt đầu ghiền cái món khổ qua Nam Kỳ của tui cũng như tui cũng ưa cái món rau muống luộc chấm mắm tôm ăn cùng với cà pháo Bắc kỳ của ổng .
Hồi tụi tui mới có đứa con đầu lòng . Thỉnh thoảng những lúc dỗ con nhỏ ngủ ổng hay ngâm nga mấy câu ca dao chời ơi nó buồn thúi ruột "Anh đi anh nhớ quê nhà . Nhớ canh rau muống , nhớ cà dầm tương" . Tui tội nghiệp ổng hết sức . Tưởng là nhớ cao lương mỹ vị gì thì khó cho tui chớ nhớ rau muống thì dễ ợt . Tui nhắm mắt cũng làm được . Nhớ hồi lúc nghe tui lập gia đình mà cái ông người dưng khác họ đem lòng nhớ thương của tui là dân Bắc Kỳ , má tui sợ gần chết . Hồi ở nhà tui nghe Má hay nói "Mấy ông người Bắc khó khăn với vợ con lắm" .
Nhớ cái ngày đất nước thay ngai đổi chủ . Má tui cực quá . Ba tui ra đi để má ở lại gánh gồng nuôi đàn con dại . Thế mà đám chị em tui cứ thơ thơ thẩn thẩn như sống trong mộng , trong mơ . Tui thì ngoài những giờ đến trường đến lớp đi làm cô giáo để mỗi tháng lãnh $50 chỉ đủ tiền mua nhu yếu phẩm , tui miệt mài viết những bài thơ bằng mực tím với ngòi viết lá tre trên những trang giấy Pelure hồng hồng, tim tím .
Nhìn cả đám con gái của má vô tư trong việc bếp núc có lần Má phán cho chị em tui một câu xanh rờn . "Đứa nào chắc mù mới rước đám con gái nhà nầy mà nếu nó không mù thì tụi bây phải kiếm đứa nào không Mẹ không Cha chớ cái mửng nầy lấy chồng ba lần bảy 21 ngày là bà già chồng tống cổ tụi bây về đây" . Biết là Má lo và để trấn an Má , tui viết thơ khoe liền . "Má ơi con hên lắm, cái thằng rể Bắc Kỳ của Má không mù, có Cha có Mẹ đàng hòang nhưng mà là Bắc Kỳ .. Cục . Má khỏi lo con bị trả về . Ngộ lắm, thằng rể của Má ăn rau muống triền miên quanh năm suốt tháng , mà không biết ngán. Con có cần biết nấu nướng chi đâu . Ngày nào cũng như ngày nấy . Một dĩa rau muống luộc chấm mắm tôm ăn cặp với cà pháo, tàu hủ chiên là xong. Còn cái nầy nữa Má nghe mà Má hỏng tản thần nữa thì thôi á . Má biết hông cái nước luộc rau ảnh cắt vài lát cà chua thả cho nó bồng bềnh trên sóng nước quê hương làm chén canh tráng miêng . Con khỏe re Má ơi" . Nỗi vui mừng chưa được bao lâu bỗng nhiên tới Giáng sinh năm đó trời đất quỉ thần ơi , mới ở đảo qua mấy tháng , nghèo gần chết , mà ổng bày đặt tặng quà cho tui . Lúc mở quà ra tui mới biết là ổng chơi khâm tui . Ổng tặng tui cuốn sách dạy nấu ăn của bà Triệu thị Chơi . Tui tức lắm . Cầm cuốn sách mà tui nói không nên lời . Tui muốn á khẩu luôn . Tui nhất định phải làm cho ổng sáng mắt mới hả dạ hả lòng . Đó là cái động lực thúc đẩy tui lao đầu vào bếp nấu tùm lum tà la cho ổng đừng khinh thường tui . Tui làm đủ thứ cho đến bánh tét bánh chưng tui cũng không chừa.
Hồi nãy thằng Tri em tui từ Cali gọi sang để thăm hỏi bà chị nó ăn Tết ra làm sao .Nó nhắc đủ thứ chuyện . Tôi thèm ai nói chuyện ngày xưa ở quê nhà cho tui nghe lúc nầy quá đỗi .Chợt nó hỏi "Bên chị có bánh Tét bánh Chưng cúng hông dậy ?" . Cái thằng quỉ sứ nầy . Mi làm như chỗ chị mi ở là hang thâm cùng cốc không bằng . Tui nhìn lên mấy cái bánh chưng xanh mướt buộc dây hồng phơn phớt trên bàn thờ . Tui hiên ngang trả lời nó "Mi qua đây mà ăn Tết nghe . Bánh Tét cả chục đòn kia . Có cả nhưn chuối và nhưn đậu ngọt nữa . Có cái ông người dưng khác họ Bắc Kỳ thành ra chị mi phải gói thêm mấy cặp bánh chưng nữa đó" . Tui nghe tiếng cười khúc khích cuả nó bên kia đầu dây . Rồi nó nói "Chời ơi bà chị tui gói bánh kìa . Trời muốn sập rồi" . Tui tức nó hết sức . Sao mà nó khi dễ bà chị của nó dữ thế . Nhưng mà nghĩ cho cùng nó có nghĩ như thế cũng đúng . . Mà nói chi nó . Má tui mà nghe tui gói bánh chắc cũng phải la làng .. Cái gì má cũng làm hết cho con . Nhà nghèo song con của má có đứa nào cực đâu . Cái cực nhọc, má đã dành hết cho mình . Má khéo bao nhiêu thì con gái của Má bạch tuộc bấy nhiêu . Hồi còn con gái Ngoại cho tiền Má đi học làm đủ thứ bánh . Má đổ bánh thửng cái nào cái nấy nở xòe mấy tay trắng phau thấy mà thương . Tui mê nhứt là bánh men của Má . Cái bánh tròn như viên bi mà cái đít nhỏ xíu . Bỏ vào miệng . Cắn một cái . Mùi nước dừa béo ngậy thơm lừng tỏa ra . Trời ơi nhắc tới tui thèm muốn chết . Ăn được một cái sẽ bốc thêm cái thứ hai và cứ thế chỉ trong vòng ½ tiếng đồng hồ chị em tui đã thanh toán hết thùng bánh của Má hồi nào không hay.
Nói tới cái chuyện gói bánh chưng của tui là cũng do ổng bày ra .Nhớ hoài cái Tết đầu tiên của tui với ổng tại thành phố buồn hiu buồn hắt nầy . Chợ Việt Nam lúc đó còn chưa có thì bánh chưng, bánh Tét ở đâu có mà mua. Hỏng biết nghe lời ai xúi dại mà phát thinh ổng đi rinh ở chợ Phi mấy xấp lá chuối rồi vòng xuống Chợ Tàu mua nếp , đậu xanh , thịt ba rọi đem về nhà rồi ổng thủ thỉ với tui "Mình gói bánh ăn Tết nghe em . Gói bánh dễ lắm . Chớ Tết nhứt mà không có bánh chưng cúng ông bà, tổ tiên , tủi lắm em ạ" . Tui nghe ổng nói tui cũng bắt mủi lòng .Tui biết là ổng đang nhớ quê nhà trong lúc xuân sang . Tui cũng đang nhớ má tui quá chời quá đất đi .Tui thút thít bảo "Em không biết gói đâu anh . Bộ anh biết gói hả" . Ổng tỉnh bơ trả lời một cách oai phong lẫm liệt "Có gì khó đâu" . Thế rồi tui với ổng kẻ vút nếp . Người đãi đậu . Kẻ ướp thịt . Người nêm nếm . Tui muốn kêu trời luôn . Cha sanh mẹ đẻ tui chỉ biết ăn chớ làm sao mà biết cái chuyện gói bánh nầy . Tui biểu ổng "Anh gói trước nghe để em coi rồi bắt chước em mới gói được" . Rồi ổng bắt đầu "ngày bao hùng binh tiến lên , hùng dũng ta cùng nhau gói bánh" . Nè nhé em phải trải lá ngang , rồi trải lá dọc . Rồi em đổ một lớp nếp , một lớp đậu . Trải một lớp thịt lên và kế đến một lớp đậu nữa và sau cùng là lớp nếp . Em thấy không dễ quá mà . Tui nín thở coi ổng gói . Tui phục ổng quá xá quà xa . Ổng ém ém, vỗ vỗ vừa làm vừa nói trông professional lắm . Em coi nè , em phải ém để cho cái bánh vuông vức đừng bị ung nước . Hỏng biết ổng ém làm sao mà khi ổng gói lại thì úm ba la lá chuối bể tứ tung , nếp đổ ra tùm lum . Tui cười muốn sặc luôn . Ổng cứ lấy thêm lá chuối đắp qua đắp lại mà cuối cùng hết một xấp lá màcũng không thành cái bánh được Ổng quê quá . Vậy mà còn bày đặt trề môi ra thấy mà phát ghét và nói "Lá gì mà xấu quá" . Bây giờ khổ cho tui chưa . Tui nghe lời đường mật của ổng bày ra gói bánh .Tưởng ổng gói gồ ghề lắm . Ai dè ổng xạo quá chời . Ổng bày binh bố trận ra đó chết tui chưa . Tui đành phải nhào vô gói đại . Ai dè trời thương tui . Ông bà khuất mày khuất mặt nắm tay tui gói hay sao mà tui gói ngon ơ .Tui làm một tăng luôn tám, chín cái . Đã quá . Nếp dư còn lại, tui gói luôn hai ba cái bánh Tét nho nhỏ , nhưn chuối. Tui len lén nhìn ổng. Trong ánh mắt của ổng tui thấy ổng nể tui quá chời . Lúc đó ổng đến bên tui âu yếm bảo "Vợ của anh cũng giỏi lắm chứ bộ" . Tui biết tui bị ổng dụ . Tui tức ổng lắm .Nhưng cũng nhờ bị ổng dụ gói bánh mà Tết năm đó trên bàn thờ có mấy cặp bánh chưng làm ấm lòng của kẻ tha hương trong cái Tết đầu tiên của vợ chồng tui nơi đất khách quê người.
Từ đó đến nay mỗi độ xuân về . Tết đến . Vợ chồng tui và các con quây quần bên nhau gói bánh .. Con tui đã lớn lên theo bao mùa xuân qua với những chiếc bánh chưng ân tình của Mẹ . Con ăn hoài không biết chán . Mặc dù bây giờ chợ Việt Nam nơi đây đã có ba bốn cửa tiệm . Bánh có thể ngon hơn , gói khéo hơn song con tui, chồng tui vẫn mê cái bánh chưng của Mẹ nó . Nếp và đậu được xào với nước cốt dừa theo kiểu bánh Tét của người Nam nhưng thịt thì phải là thịt ba chỉ được ướp nhiều hành nhiều tiêu theo kiểu Bắc kỳ và được gói theo hình dáng của bánh chưng . Khi bánh chín . Cắt bánh ra , mùi nước dừa hòa với mùi hành mùi tiêu , nước mắm , đậu xanh thơm lừng tạo nên một mùi vị quyến rũ lạ thường. Ai mà cầm lòng cho được . Mỗi lần bánh chín . Vớt ra là vợ chồng con cái trong vòng 10 phút đã thanh toán ngay chiếc bánh mới ra lò nóng hổi vừa thổi vừa ăn . Con bé con tui đi học xa , thỉnh thoảng có người quen đi về Calgary tui cũng lui cui gói năm sáu cái gửi cho con . Con mừng lắm . Nhìn con cầm miếng bánh chưng ăn một cách ngon lành tôi nghe lòng dạt dào sung sướng . Tui đã ướp chút quê hương vào tâm hồn con tui - những đứa con Việt Nam được sinh ra và lớn lên nơi đất khách . Ôi ! Cái bánh chưng Tình Bắc Duyên Nam của tui ướp đầy tình chồng nghĩa vợ. Từng sợi chỉ hồng điều cột trên chiếc bánh như thắt chặt tình nghĩa chúng mình suốt đời suốt kiếp. Phải thế không ông ? . Đêm nay trong đêm trừ tịch , tui thấy lòng mình chơi vơi , bềnh bồng trong vườn trăng ngọt ngào kỷ niệm năm xưa . Bài hát mà lần đầu tiên ông hát cho tui nghe trong đêm giao thừa đầu tiên nơi xứ người tui nghe như văng vẳng đâu đây . Hỏng biết ông còn nhớ không ?
Nhà tôi bên chiếc cầu soi nước
Em đến tôi một lần
Bao lũ chim rừng họp đàn trên khắp bến xuân
Từng đôi tung cánh trắng ríu rít ca u ú ù u ú
Cành đào hoen nắng chan hòa
Chim ca thương mến … chim ngân xa u ú ù ú
Hồn mùa ngây ngất trầm vương
Dìu nhau theo dốc núi nơi ven đồi
Còn thấy chim ghen lời âu yếm
Tới đây chân bước cùng ngập ngừng
Mắt em như dáng thuyền soi nước
Tà áo em bay theo gió nhẹ thẹn thùng ngoài bến xuân
Sương mênh mông che kín lấp non sông
Ôi cánh buồm nâu còn trên lớp sóng xuân
Ai tha hương nghe ríu rít oanh ca
Cánh nhạn vào mây thiết tha … lưu luyến tình vừa qua
Người đi theo mưa gió xa muôn trùng
Dừng gót phiêu lưu về chốn cũ
Tới đây mây núi đồi chập chùng
Liễu dương xơ xác nhòa trong nắng
Gột áo phong sương du khách còn ngại ngùng nhìn bến xuân
(Bến xuân - Văn Cao)
Cả một trời xuân năm xưa về với tôi đêm nay . Hồn tôi chơi vơi dạt về khung trời kỷ niêm ngày nào , ngày mà "Bắc kỳ ăn cá gô cây, ông chời chả báo hàm găng đen xì" ký án chung thân với "Gạch Giá bắt con cá gô bỏ chong gổ nhảy kiêu gột gột" . Ôi đêm nay sao tôi nhớ quá cái thuở ban đầu lưu luyến ấy ông người dưng Bắc Kỳ khác họ của tui ơi .
Đồng hồ trên tường chỉ mười hai giờ rồi kìa . Giao thừa rồi đó . Ông lại ngồi kế bên tui nghe tui nói nè . Tết nhứt ông cho tui văn hoa một chút nghen cho đầu năm lấy lộc chữ nghĩa văn hay chữ tốt. Ông đừng có cười tui tội nghiệp . Ông cứ cười tui mỗi lần tui nói chuyện giọng con cá gô thiệt thà chơn chất Nam Kỳ của tui . Bây giờ tía sắp nhỏ nghe tui nói nè . Tui nói thiệt với cái bụng , cái dạ của tui . Tui bắt chước cái văn hoa , kiểu cọ của xứ Bắc Kỳ của ông nè .Trời ! Tui mắc cở gần chết đi . Già hết rồi có còn son trẻ gì đâu mà còn anh anh em em nó kỳ lắm . Nhưng đêm nay tui biết ông muốn nghe lại lời nào năm xưa tui đã nói với ông . Thì tui nói đây . Kề tai lại tui . Tui nói nhỏ . Rán nghe nhe "Cám ơn anh . Cám ơn con . Bằng tình yêu của anh và con đã vỗ về , xoa dịu những muộn phiền quanh em trong suốt quãng đời lưu lạc" … .
Winnipeg Xuân Mậu Tý 2008
Kho Hình 
Pages: 
